... Τα λόγια του Καμπούρη

Τον πρωτοαντίκρυσα εκεί στα πολύ νεαρά μου παιδικά χρόνια αρχές της δεκαετίας του 70. Είχε έναν δικό του χώρο παραστάσεων κάποιον ξεπεσμένο θερινό κινηματογράφο και ο παππούς μου, μας πήγαινε μικρούς κάθε Κυριακή απόγευμα να παρακολουθήσουμε τις παραστάσεις του. Εκεί πρωτοαντίκρυσα τον καραγκιόζη. Εκεί πρωτοείδαμε παραστάσεις, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος και το καταραμμένο φίδι, ο Κατσαντώνης κλπ.

Κατόπιν πειραματιστήκαμε μόνοι μας με αυτοσχέδιες φιγούρες σεντόνι και κερί, αλλά ... "δεν τό χαμε” όπως η Αδαμαντία. Μετά απέκτησε τη δική του στέγη στην Τηλεόραση και εμείς θεωρήσαμε ότι μεγαλώσαμε και έτσι «χαθήκαμε» μέχρι τα μέσα του 80, όπου ο Σπαθάρης έκανε μια καταπληκτική παράσταση στην τηλεόραση, υλοποιώντας σε θέατρο φιγούρων - σκιών τον «Ερωτόκριτο» του Κορνάρου. Δεν ήταν ακριβώς θέατρο σκιών, αλλά κινούμενες φιγούρες. Με δωρικό τρόπο όμως και καταπληκτική κρητική μουσική, παρουσιάζονταν τα δρώμενα, όπως η μονομαχία του Χαρίδημου.

Μετά τα χρόνια πέρασαν και μόνο ως βρισιά, βιώναμε τον καραγκιόζη στη ζωή μας. Στην κοινωνία της εξέλιξης της ταχύτητας και των παιχνιδομηχανών, μόνο ως φολκλόρ είδα τον Καραγκιόζη στριμωγμένο ανάμεσα σε πολιτιστικά καλοκαίρια σε διάφορα μέρη της επαρχίας.

Ο Σπαθάρης ήταν από την αρχή η προσωποποίηση του θεάτρου σκιών και η αρχετυπική εικόνα που παρουσίαζε παντού την τέχνη του με περισσή λαϊκή σοφία, που με εντυπωσίαζε μεγαλύτερο. Ο Νίκος Δήμου έχει πεί: “Ο Έλληνας, όταν βλέπει τον εαυτό του στον καθρέφτη, αντικρίζει είτε τον Μεγαλέξαντρο, είτε τον Κολοκοτρώνη, είτε (τουλάχιστον) τον Ωνάση. Ποτέ τον Καραγκιόζη…”

Ο ίδιος ο Ευγένιος Σπαθάρης βραβεύτηκε από πολύ νωρίς στην Ιταλία με Βραβείο Ρώμης (1962), με το Α' Μετάλλιο του Πρίγκιπα του Μοντ, Α' Βραβείο Πολωνίας (1978), Α' Μετάλλιο Τοσκανίνι (Ιταλία) το 1978 κ.ά. Στην ελλάδα μάλλον τον θεωρούσαμε ταμπού, κι έτσι... κάπως αργήσαμε...

Όμως στον ύπνο μας βαθιά κι ας μην το έχουμε συνειδητοποιήσει ταυτιζόμαστε με τις αγωνίες του...Εκεί πίσω με τα κολλητήρια, περιμένουμε τον Μπαρμπαγιώργο να έρθει να δώσει σε όλους ένα δεμάτι ξύλο, για να συνέλθουν!!!

Στον πάντα φιλοχρήματο και αρχιτσιγκούναρο Εβραίο (τον ξεβιδωμένο που τραγουδάει το βίζολαβίζολαβίζο) και απειλεί τον Καραγκιόζη ότι θα πάει κατευθείαν στον πασά, αν δεν του πληρώσει όσα του χρωστάει, στον παραδόπιστο Μορφωνιό που συνήθως καταλαμβάνει τα πόστα με μέσον, στον ψευτόμαγκα Σταύρακα που στα λόγια όλα τα σφάζει όλα τα μαχαιρώνει, αλλά όταν φανεί ο κίνδυνος τη στρίβει αλά Γαλλικά και από το φόβο του μέχρι και στον φούρνο τον πείθει ο Καραγκιόζης να κρυφτεί, στον Βεληγκέκα που ως εξουσία ρίχνει πολύ ξύλο, στον παραδόπιστο κόλακα Χατζηαβάτη που από την υπερβολική κολακεία του την πλήρωνε πρώτος και προσέτρεχε στον φίλο του Καραγκιόζη για βοήθεια, στον πλούσιο αστό Μπέη που έτρωγε δυό δυό τις τουλούμπες και είχε τα χρήματα συνήθως να ζητάει εις γάμο τη βεζυροπούλα, στον Σιόρ Διονύσσιο τον ψωμολυσσάρη φαντασμένο που κατάγεται δήθεν από αρχοντική γενιά στο Ζάντε και που όταν τις έτρωγε έσκουζε («Μη βαράς βλάχο τσε πονούν τα κοκκαλάκια μου βρε! όρσε να μη στα χρωστάω!»).

Σε πολλούς άλλους που μου διαφεύγουν... Μα κυρίως στον Καραγκιόζη, που σκαρφίζεται τα χίλια μύρια για να θρέψει την οικογένειά του, μα και για να γλυτώσει από τους κινδύνους που του επιφυλάσσει η καθημερινότητα (διαταγές, φόρους, αγγαρρείες κλπ). Κάνει επιτηδεύματα δια δηλώσεως («Εγώ ρε Χατζατζάρη δεν ξέρω από Φουρναρική?») που συνήθως βέβαια προσπαθεί να γελάσει τους άλλους, αλλά στο τέλος πέφτει στον μπάρμπα του τον ΜπαρμπαΓιώργο από το Καρπενήσι και τρώει της χρονιάς του... Ενίοτε σκαρφίζεται και πονηρίες για να γλυτώσει από τους διαφόρους και να λουφάρει από διάφορα ριψοκίνδυνα όπως την επίθεση που ετοιμάζει ο Μεγαλέξαντρος («κάτσε να κρυφτώ εγώ εδώ κάπου και κάνε μόνος σου την επίθεση» μονολογεί φωναχτά...). Apropos, έχει ενδιαφέρον που ο Μεγαλέξαντρος στον Καραγκιόζη αν και σώζει από το φίδι, σε άλλα περιστατικά, παρουσιάζεται περισσότερο σαν ριψοκίνδυνος Δον Κιχώτης παρά σαν νικηφόρος στρατηγός.

Στα χρόνια που πέρασαν βρήκα να ισχύει πάντα στη ζωή μου η ατάκα : «Θα φάμε, θα πιούμε και νηστικοί θα κοιμηθούμε». Ενώ αναμφισβήτητα «κείνο που με τρώει, κείνο που με σώζει, είναι που ονειρεύομαι σαν τον καραγκιόζη» όπως ταυτόσημα είπε και η roadartist.

... κανονικά δεν ήθελα να κάνω αυτό το ποστ, αλλά όσο και να είναι έτσι ήθελα να μοιραστώ κάποιες εικόνες παλιές, και ίσως να ανασύρω και δικές σας...