Παρασκευή 1 Φεβρουαρίου 2013

Φερέοικη...


 

 Δύσκολο να μιλήσεις για δικούς σου ανθρώπους... για ανθρώπους που τους γνώρισες σε κράτησαν στην αγκαλιά τους, ένιωθες παιδί τόσο προστατευμένο μέσα τους... ας είναι... σήμερα θα μιλήσω για την πραγματική Έφη σταχυολογώντας στιγμιότυπα της ζωής της... που δεν ξέρω πόσο σημάδεψαν την ίδια... εμένα σίγουρα... 





 

Παντρέυτηκε στα 18 της χρόνια εκεί γύρω 1916... Ήταν η μεγαλύτερη κόρη μιας αγροτικής οικογένειας σε ένα χωριό δίπλα ακριβώς στην αρχαία Πριήνη της Μικράς Ασίας... Στο χωριό μιλούσαν κυρίως Τουρκικά, ενώ τα Ελληνικά ήταν μόνο για να συνεννοούνται οι άνδρες με τις δουλειές τους με το μεγάλο λιμάνι τη Σμύρνη... Η Έφη όμως είχε μια τύχη ανέλπιστη... Ο σύζυγός της ήταν έμπορος Σαμιωτικής καταγωγής... έτσι θα μάθαινε τα ελληνικά φαρσί, όχι μόνο σκόρπιες λέξεις... Ήταν θεόρατος σε ύψος για την εποχή· αυτό της το είχαν κρύψει. Ήταν αταίριαστοι δίπλα δίπλα στην εκκλησία, αλλά τι να γίνει? Για τις ανάγκες της φωτογραφίας ο άνδρας της, Εμμανουήλ με το όνομα κάθισε σε καρέκλα και αν και καθιστός η Έφη πάλι ερχόταν ίσα με αυτόν στο μπόϊ... Αδύνατη, νευρώδης όμορφη... αυτή ήταν η Έφη... Η φωτογραφία αυτή του γάμου, είναι η μοναδική απεικόνιση του Σμυρνιού προπάπου μου του Μανώλη... 

Στα 1922 τα πράγματα φαίνονταν δύσκολα... Ο Μανώλης είχε συγκενείς στη Σμύρνη και κάποιους ξεχασμένους στη Σάμο... Σκέφτηκε ότι εκεί ίσως θα ήταν καλύτερα να παν, "η Σμύρνη παρείχε αναμφισβήτητα μιαν ασφάλεια"... 'Πως τα μιλούσε έτσι τα Ρωμαίϊκα?' σκεφτόταν η Έφη... Ένα μεσημέρι φρόντιζε στην κούνια του τον μοναδικό τους γιό... Ο Μανώλης πήγε στο κοντινό κτήμα να ασφαλίσει τα άλογα και τα ζώα. Είχεν ακουστεί ότι τριγυρίζουν μάγκες από Τσέτες και δεν καταλαβαίνουν τίποτε... Αφού τ' ασφάλισε γύρισε σπίτι... Η Έφη βγήκε με χαρά στο παραπόρτι και κοιτούσε με αγάπη τον Μανώλη... Αυτός σοβαρός και απόμακρος της έγνεψε να κρυφτεί... Από ένστικτο, η Έφη φάσκιωσε το μωρό και έφυγε από την πίσω πόρτα για της Μητέρας της που ήταν προς τη μεριά ενός κεφαλοχωρίου των Σωκίων... εκεί υπήρχε Τουρκικός Στρατός, όσο να είναι μιαν ασφάλεια θα είχαν... Το βλέμμα της αντίκρυσε για τελευταία φορά το Μανώλη... Τον έσφαξαν μόλις 10 μέτρα μακριά της... Μετά του έκοψαν το κεφάλι και το πέταξαν στο κοτέτσι... χύμηξαν οι κότες και τσιμπολογούσαν αχόρταγα στη μεριά του λαιμού...


Η Έφη τότε συνειδητοποίησε ότι το τέλος της πλησίαζε... πήρε τη Μητέρα της, και τις τρεις αδελφές της και έφυγαν... Η μικρότερη είχε παντρευτεί πρώτη και είχε ήδη 13χρονο γιό... Μα ήταν η προστατευόμενη της Έφης, κι έτσι η Έφη έδωσε στην Αργυρούλα, τη μικρότερη, το μωρό της, ενώ κράτησε στα χέρια της και προχωρούσαν μέσα στο σκοτάδι το γιό της Αργυρούλας το Χριστάκη... Έφτασαν μετά από πολύ δρόμο αξημέρωτα σε μιαν απόμερη παραλία στους θαλάσσιους πρόποδες του ντιλέκ νταγί, του όρους Μυκάλη δηλαδή, απέναντι από τη Σάμο. Είχαν συμφωνήσει με έναν βαρκάρη εντόπιο-το είχε εδώ και βδομάδες κανονίσει ο Μανώλης- να τους πάρει, κι εκείνος κράτησε το λόγο του. Η Έφη ζήτησε από την Αργυρούλα το μωρό της. Εκείνη είπε πως το πέταξε σε μια παραλία 5 χιλιόμετρα πιο πριν γιατί της ήταν λέει βάρος... η Έφη έμπασε στη βάρκα τη μητέρα της και τις αδερφές της με το Χρηστάκη και έδωσε σημείο συνάντησης απέναντι στη Σάμο... τους είπε να την περιμένουν τρία μερόνυχτα... αν δε γυρνούσε ας τους είχε ο θεός καλά... 





Έφυγε καταματωμένη, φουρκισμένη με άγριο βλέμμα... Δεν θυμάται πόσες ώρες περπατούσε, μόλις όμως έφτασε στην παραλία, είχε αρχίσει να φωτίζει... Έβγαλε κραυγή απαγοήτευσης... Σε όλη την ακτή, όπου υπήρχε αμουδιά, ήταν γεμάτη εγκαταλελειμένα βρέφη... παιδιά που έκλαιγαν γοερά - τα κλάματα της τρυπούσαν τ' αυτιά... Για καλή της τύχη είχε φασκιώσει το μωρό της με μια χρυσαφιά πορτοκαλί κουβέρτα... Ήταν μόνο δυό τρία φασκιωμένα με τέτοιο χρώμα... Στην τρίτη επιλογή έπεσε διάνα... μόλις άρπαξε το δικό της σε κάθε βήμα της γραπώνονταν βρέφη και μικρά παιδιά από τα ματωμένα της λεπτά πόδια και ούρλιαζαν δυνατά... έκλεισε τ' αυτιά της και τα κλαμμένα μάτια της κι έφυγε... στο δρόμο του γυρισμού είδε από μακριά ότι την παραλία την είχαν καταλάβει σώματα Τσέτών... γύρισε έτσι προς τα πίσω προς μια κωμόπολη που ήταν προς το βουνό... κατάλαβε από κουβέντες των Τσετών, ότι εκεί υπήρχε Τουρκικό σώμα... στα πρώτα σπίτια την πρόλαβαν οι Τσέτες... ήταν κοκκινοκέφαλοι άγριοι... Ένας κατέβηκε από το άλογο και της άρπαξε το μωρό... θα την βίαζαν πρώτα και είχε προετοιμαστεί γι' αυτό... "κρατήστε το μωρό, θα γίνει λεβέντης!" τους έλεγε με φωνή λεία να μην τους εκνευρίσει... εκείνοι σάστισαν που μιλούσε τόσο καλά Τούρκικα. Τότε ακούστηκε ένας πυροβολισμός... ένας καβαλάρης Τούρκος Λοχαγός πυροβολούσε στον αέρα και ερχόταν αλλόφρονας προς το μέρος τους... Εκείνοι όπλισαν με άγριο βλέμμα, αλλά ύστερα κατάλαβαν τι τους περίμενε, έτσι και τον πείραζαν... Τους σταμάτησε και τράβηξε με τον υποκόπανο του όπλου μια γερή στο κεφάλι του κοκκινοκέφαλου που είχε αρπάξει την Έφη. Ήταν για καλή της απρόσμενη τύχη ένας γείτονάς της από το χωριό της που τον είχαν στρατολογήσει... Οι Τσέτες παρέμεναν αλλόφρονες και οπλισμένοι αλλά ύστερα από λίγο, εμφανίστηκε το σώμα του Τουρκικού λόχου... Σημάδευαν τους Τσέτες... Εκείνοι έφτυσαν, καβάλησαν τα άλογα που ήταν κυρίως κλεμμένα και έφυγαν... "Έίσαι καλά κουζού μ?" της είπε γλυκά ο Λοχαγός! Έγνεψε στους άλλους: "αυτή είναι αδερφή μου!" 



Τη φιλοξένισε για λίγο σε ένα επιταγμένο ρωμαίϊκο σπίτι... Της έδωσε ένα ποτήρι νερό..."Δεν μπορώ να σε κρύψω Έφη!" της είπε σοβαρά... "Δεν μπορώ να σε προστατέψω... τα βρωμόσκυλα θα με καρφώσουν"... "Το βράδυ θα σε πάω στην παραλία... έχω έναν δικό μας φίλο εκεί συγγενή μου. έχει βάρκα... θα σε περάσει απέναντι στη Σάμο... μόνο να μην μας κάτσει καμία στραβή!"... Μονολογούσε λυπημένα ο Γιούνες... η Έφη του χάϊδεψε τα μαλλιά του... "Μην βάλεις το κεφάλι σου στον ντορβά για μένα... άσε με θα πάω στην παραλία μόνη μου με τον μικρό... Μόνο πες στο βαρκάρη να μας περιμένει..."...
Ο Γιούνες χαμογέλασε πικρά: "αν σας βρουν θα σας μακελέψουν... Θα έρθω μαζί σου... μόνο να νυχτώσει!"






Η Έφη κρυμμένη όλη τη μέρα κάτω από ένα κρεβάτι, προσπαθούσε να μην ακούει τα ουρλιαχτά από ανθρώπους που σφάζονταν... άκουγε συνέχεια φωνές, ουρλιαχτά, κλάμματα μωρών... Μόλις ο ήλιος έγειρε κατέβηκαν σε μια παραλία που ήταν τότε χωριουδάκι νοτίως του Κουσάντασι... εκεί ο οπλισμένος Γιούνες φώναξε το βαρκάρη.... αγκαλιάστηκαν με κλάμματα... Η Έφη τον τράβηξε παράμερα... "Στο σπίτι μας κάτω από τη σκάλα έχω κρύψει έναν τέντζερη γεμάτο λίρες... κι έναν άλλον με χρυσαφικά..." "πάρε τις λίρες δικές σου από τώρα και τα χρυσαφικά δικά σου αν δεν γυρίσω σε τρία χρόνια!"... Ο Γιούνες έκλαιγε σαν μωρό παιδί... "Δεν θ'αγγίξω τίποτε, θά 'ρθεις να τα βρούμε μαζί!" της είπε... η βάρκα σήκωσε πανάκι και άρχισε να λικνίζεται στο φουσκωμένο κατάμαυρο πέλαγο... Η Έφη έριξε μια τελευταία ματιά προς την Πατρίδα της... κάτι φώτα αχνόφεγγαν σαν καντηλέρια ψηλά στο όρος Μυκάλη... σταυροκοπήθηκε... σαν από ένστικτο ήξερε ότι δεν θα ξανάβλεπε ποτέ αυτά τα μέρη... τα μέρη της...  




Στη Σάμο, ανταμώθηκαν με τους δικούς της με κλάμματα... Οι αδελφές της κρέμονταν όλη τους τη ζωή από την Έφη... το ίδιο και η υπέργηρη μητέρα της... Οι συγγενείς του άντρα της, προέβαλαν αντιρρήσεις... Ας είναι, η Έφη το ήξερε... Όμως θα τους φιλοξενούσαν για λίγο καιρό μέχρι να δουν πως θα παν τα πραγματα... Ή Έφη στρώθηκε να βοηθάει με τις αδελφές της στη δουλειά τους ανθρώπους εκεί... Βοηθούσαν όλοι εκτός από την προστατευόμενη Αργυρούλα... Αυτή δεν έκανε τίποτε... Σαν χαμένη τριγυρνούσε αδιάφορα στο λιμάνι... Ήταν από τις πιο όμορφες γυναίκες όλης της περιοχής... "Σαν πίνακας της αναγέννησης", έλεγε στα κατοπινά χρόνια ο παπούς μου... Μια φορά μόνο κατέβηκαν στην παραλία να την βρουν... Ο τόπος ήταν γεμάτος τυρρανισμένες ψυχές με άδεια βλέμματα... Η Έφη δεν ξανακατέβηκε... Ένα απόγευμα της έφεραν το χαμπέρι... Η Αργυρούλα κλέφτηκε με έναν λοχία ελλαδίτη και μπάρκαραν για τη Θεσσαλονίκη... "Τι ελλαδίτης αφού είναι από τη Σαλονίκη?" ρώτησε αυτή αμήχανα..."Α εκεί είναι η μονάδα του" της είπαν.  


Η Αλήθεια είναι ότι την Αργυρούλα την αγαπούσε η Έφη... Έτσι νευρική και άγρια, ένα απόγευμα μάζεψε τα μπαγάζια τους, και μπάρκαραν με άλλους πρόσφυγες για τη Θεσσαλονίκη... Θα τους έβαζαν σε σπίτια... Στην πραγματικότητα δεν ήθελε να είναι βάρος στους συγγενείς του άντρα της... Στη Θεσσαλονίκη έμειναν τρία χρόνια... Εκεί πάντρεψε η Έφη τη δεύτερη αδελφή της, τη "σκιά" της όπως την έλεγε... Μα η Αργυρούλα ήταν στην παλιά Ελλάδα με το Λοχία... Έτσι η Έφη έφυγε για την παλιά Ελλάδα με τη Μητέρα της και την άλλη της αδελφή... στους μήνες που τους πήρε να φθάσουν γιατί δούλευαν σε χτήματα για τα ναύλα, στη θήβα πάντρεψε την αδελφή της με έναν Αρβανίτη, που την είδε λέει και την ερωτεύτηκε... Η Αλήθεια είναι ότι της Έφης οι Ελλαδίτισσες της φαίνονταν πολύ πίσω, σαν τις Τουρκάλες ένα πράγμα... δεν ντύνονταν, δεν μιλούσαν δεν κάπνιζαν, και το κυριότερο, δεν κοιτούσαν τους άντρες στα μάτια... Το χειρότερο, μόλις έκαναν παιδιά παραιτούνταν... καμία κοκεταρία τίποτε... εκείνες πέρα στον τόπο τους στη Μικρασία δεν ήταν έτσι... Η Έφη αποχαιρέτησε και αυτήν της την αδελφή και συνέχισε για να βρει και να προστατέυει την Αργυρούλα... Σε όλο αυτό το διάστημα, από τη Σάμο κιόλας η Αργυρούλα είχε εγκαταλείψει το Χρηστάκι στην Έφη... Η αλήθεια είναι ότι τον εγκατέλειψε από τότε που γεννήθηκε, κι ο Χρηστάκης μεγάλωσε με την Έφη... Μέχρι το θάνατό του, μετά από πολλά χρόνια την Έφη φώναζε "μαμά", ενώ την Αργυρούλα την περιφρονούσε σαν ξένη... 







Σαν πήγαν στην πόλη που έμενε η Αργυρώ σπιτωμένη από τον αγαπητικό, η Έφη βρήκε ένα δωμάτιο στα προσφυγικά με την Μητέρα της και τα δυό παιδιά της, το Χρηστάκη και τον Σταυρή... Οι άλλοι πρόσφυγες εκεί στον συνοικισμό εκείνο ήταν από τη βόρεια Μικρά Ασία, "ξενομερίτες, άγριοι άνθρωποι"... "Παναγία μου, βόηθα με τούτους όλους εδώ!" μονολογούσε η Έφη... Ο αγαπητικός της Αργυρούλας την πέταξε στο δρόμο, μα η Έφη της βρήκε σπίτι κανονικό, γιατί εκεί που έμεναν το κράτος έδωσε κάποια πρόχειρα καταλύμματα. Η Έφη έπρεπε να δουλέψει για να ζήσει τα παιδιά της, τη Μητέρα της και την αδελφή της που ήταν ακαμάτρα... Έπιασε δουλειά στο λιμάνι, και το βράδυ λαντζέρισα σε ταβέρνα... 

Εκεί στη δουλειά, γνώρισε το Γιώργη... Την αγάπησε, ήταν πολύ όμορφη... λεπτή αραχνοϋφαντη, μα νευρώδης... Ο Γιώργης την άφησε έγκυο... Οι δικοί του είπαν να τον σκοτώσουν καλύτερα "παρά να τον αφήσουν να παντρευτεί την Τουρκάλα". Ο Γιώργης υπάκουσε... ένα πρωί έφυγε και δεν ξαναγύρισε... Η οικογένειά του είχε την ατυχία να μένει κοντά στης Αργυρούλας. Ο Γιώργης συχνά συναντούσε την Έφη στο υπόλοιπο της ζωής του που παντρεύτηκε κι έκανε παιδιά με μια ντόπια... Όποτε την έβλεπε, έτρεμε, χανόταν η γη από τα πόδια του... Μα η Έφη τον περιφρονούσε πλέον... δεν άξιζε...

Γέννησε ένα ακόμη αγόρι... τώρα μεγάλωνε τρία αγόρια... και τη Μητέρα της... και την Αργυρούλα... χρειαζόταν ένα καλύτερο μεροκάματο... παρακάλεσε τον αρχιεργάτη στο λιμάνι να την βάλει φορτοεκφορτώτρια, χαμάλισσα δηλαδή... -"Δεν γίνονται αυτά τα πραμματα!"· είπε αυτός.
"Γυναίκα σαν και σένα, σαν τα κρύα τα νερά με τους καραγωγείς!"

-"Και τα παιδιά μου καπετάν Κωνσταντή?" "Τυρρανισμένοι άνθρωποι είμαστε!" "Τα παιδιά μου? "
Αυτός της είπε "Φεύγα το θεό σου!". Η Έφη τον έβρισε στα τούρκικα, αλλά εκεί δίπλα ήταν ένας καπετάνιος Πολίτης και γέλασε... έπιασε ψιλή κουβέντα με την Έφη... Αγκαλιάστηκαν, τη φίλεψε και την επόμενη, οι χαμαληδες του λιμανιού, έβλεπαν για πρώτη φορά μιαν αδύνατη λιανή μα γεμάτη νεύρο νέα και όμορφη γυναίκα να ζαλώνεται τα σακιά και να τα φορτώνει στα καράβια... "Τι κοιτάτε? τη δουλειά σας!" τους φώναξε ο καπετάν Κωνσταντής. Κι έτσι η Έφη έκανε το πρωΐ τη φορτοεκφορτώτρια, τα απογεύματα στα σύκα και τις σταφίδες και τα βράδυα στην ταβέρνα... εκτός από λαντζέρισα ήταν και μαγείρισσα, γιατί μαγείρευε άριστα... 



Ένα πρωΐ στο λιμάνι, η Έφη πήγαινε με ένα βαρύ σακί, πίσω από έναν συνάδελφό της, θεόρατο στο μπόϊ, το Μιχάλη... ακούστηκε το τρίξιμο του μακαρά από πάνω τους... Μια σαμπανιά, γεμάτη μπουκάλες ούζο κρεμόταν φορτωμένη μετέωρη από πάνω τους... Ένας Ιταλός λοστρόμος έβριζε σαν τρελός. Όλα έγιναν ξαφνικά, ο μακαράς έσπασε, η σαμπανιά έπεσε ακαριαία φορτωμένη πάνω τους. Ο Μιχάλης την ύστατη στιγμή, παράτησε το φορτίο του, και άρπαξε την Έφη να την προστατέψει... Την αγαπούσε την Έφη... Η σαμπανιά τους καταπλάκωσε με το βάρος της... Όλοι γύρω ήταν σίγουροι πως θα τους έβγαζαν με τα κουταλάκια... όλο το λιμάνι έτρεξε με αγωνία, την αγαπούσαν την Έφη... Σήκωσαν το βάρος και ο Μιχάλης, ήταν νεκρός... την Έφη όμως είχε καταφέρει να τη σώσει... νόμιζαν ότι θα τη βρουν λιώμα, εκείνη όμως σηκώθηκε με αγωνία και έκλαιγε για το Μιχάλη... Το λιμάνι έκλαιγε από χαρά και συγκίνηση για την Έφη... Τα πλούσια μαλλιά της τα έδενε με φουρκέτες και αυτές μπήκαν στ' αυτιά της κουφαίνοντάς την για πάντα... Η Έφη δεν θα ξαναάκουγε τίποτε από τον πολύβουο τούτο κόσμο... Μα ποιός νοιάζονταν? Αυτή ζούσε... Αλίμονο στο Μιχάλη... "Να μην ξεχάσω να πάω με τα πόδια στο μοναστήρι του προφήτη Ηλία πάνω στο βουνό, για την ψυχή του Μιχάλη... να αναπαύσει ο θεός την ψυχή του"... 

Ποιά είναι αυτή η γυναίκα? Ρώτησε ένα πρωΐ ένα εντόπιος εφοπλιστής που ήταν στο λιμάνι για δουλειές... "Το και τό" του είπαν εκεί οι αρχιεργάτες... Την πλησίασε... "Άμα είσαι από τα μέρη της Σμύρνης θα μαγειρεύεις και καλά!" της είπε γελώντας... "Δεν βαριέστε" του αποκρίθηκε αυτή ευγενικά... Αυτός εξετίμησε ότι τον κοιτούσε στα μάτια, ατρόμητη και ζήτησε να του μαγειρέψει στο σπίτι τους. Ήταν μια βίλα, υποστατικό κανονικό... Της έστειλε άμαξα με άλογο... Η Έφη είχε να μετακινηθεί με αμάξι κοντά 10 χρόνια από τότε που ήταν στην Πατρίδα της... Της ψώνισε ο Αμαξάς, του μαγείρεψε... Ο εφοπλιστής τρελάθηκε... Δεν έμενε εκεί μόνιμα, μα οποτεδήποτε εγκαθίστατο εκεί ή φιλοξενούσε ξένους, ή είχε τραπέζι επίσημο, η Έφη ήταν η αρχιμαγείρισσα του σπιτιού με καλό μισθό... Και είχε και βοηθούς! Αυτό την έσωσε και δεν πέθανε αυτή ή οι δικοί της στην Κατοχή από την πείνα... επίσης έσωσε από εκτέλεση κάποια από τα ατίθασσα παιδιά της τότε στην Κατοχή και στον εμφύλιο που ακολούθησε...

"Γιατί βρε Έφη δεν ξαναπαντρεύεσαι? Τόσα καλά παιδιά υπάρχουν εδώ που θα σε έπαιρναν αύριο κιόλας!" της έλεγαν χαριτολογώντας τόσο οι συνάδελφοι στη δουλειά, όσο και ο εφοπλιστής με την οικογένειά του... "Αν βρω κανέναν που να είναι άντρας και να μην είναι στα φουστάνια της μάνας του, ευχαρίστως τον παίρνω!" τους απαντούσε με νόημα η Έφη... και γελούσαν όλοι... Δεν ξαναπαντρέυτηκε... Στα χρόνια που θα ακολουθούσαν, τα βάσανα, δεν θα εξέλειπαν ποτέ από τη ζωή της... την περίμεναν πολλές δύσκολες μέρες... σκληρές, γεμάτες πόνο και αγωνία... και όταν σοβάρευε την κουβέντα με κάποιους πατριώτες της, γυρνούσε στα Τούρκικα, όπου εκεί ποιός έβλεπε το θεό και δεν τον φοβόταν... 

Είχα την τύχη στη δεκαετία του 70 να με κρατάει μικρόν αρκετά συχνά, γιατί οι γονείς μου δούλευαν πολλές ώρες... και να δοκιμάσω τις θεϊκές της γεύσεις με αξεπέραστη τη μοναδική γαλατόπιτά της... Έκτοτε ποτέ δεν έχω ξαναφάει τέτοια πουθενά... Κανένας από τους κατιόντες της δεν κατάφερε στο παραμικρό την αξεπέραστη μαγειρική της... Ας είναι... Τους χειμώνες ζεσταινόταν με ένα μικρό μαγκαλάκι, από το οποίο έχω ποικίλες μνήμες, όλες καλές... Μιαν ανοιξιάτικη ηλιόλουστη ημέρα αισθάνθηκε αδιαθεσία
και την πήγαν στο νοσοκομείο... αυτή έκανε καλαμπούρια με τους γιατρούς... μετά τους ζήτησε ευγενικά να αναπαυτεί λιγάκι, γιατί ήταν απομεσήμερο... έφυγε εκεί στα 1981 στον ύπνο της γαλήνια... Μέχρι το θάνατό της, ως Πατρίδα της, θεωρούσε το χωριό της εκεί πίσω...

Την μνημόνευσα εδώ γιατί της το χρωστούσα απο καιρό... και ευχαριστώ που είχα την τύχη να την γνωρίσω... αυτό το ατρόμητο βλέμμα της... ίσως ακόμη και σήμερα να στέλνει μηνύματα με τη στάση ζωής της, καθώς κατά καιρούς τη φέρνω στη μνήμη μου... Όλο και πιο σπάνια πλέον, αλλά πάντα με την ίδια αίσθηση...


"Ό,τι είναι δικό μου, το κουβαλάω μαζί μου"
Βίας ο Πριηνεύς...


35 σχόλια:

Άιναφετς είπε...

Δεν θυμάμαι αν σου έχω ξαναγράψει πως "έφυγα" από την Πόλη 9 χρονών, (στο βιογραφικό στο blog μου, το αναφέρω en passent)... Έτσι κουβαλάω την αίσθηση του ξεσηκωμού, τις βίας, του τρόμου και έχω ακούσει και γυναίκες να ουρλιάζουν... Στο άκουσμα όμως της λέξης, "κουζού'μ", που σημαίνει "αρνάκι μου", γλύκανε η καρδιά μου, γιατί έτσι με φώναζε μια επίσης τρομερή μαγείρισσα, η Φατμέ...
Θα επαναλάβω και πάλι, τι ζωές... ζωές ανθρώπων δυνατών που πατούν γερά στα πόδια τους και μας μαθαίνουν, τι σημαίνει να μη το βάζεις κάτω!
Ο "φερέοικος", όμως όπου και να βρεθεί είναι προστατευμένος, έτσι δεν είναι;

ΑΦΣ από την ΑΦΣ

nikiplos είπε...

ΑΦΣ, έτσι είναι... ο φερέοικος δεν έχει ανάγκη από τίποτε... ίσως γι' αυτό μου έκανε κλικ και η φράση του Βίαντα του Πριηνέα που παραθέτω στο τέλος... Ίσως να είναι σύμπτωση ότι έζησε στην Πριήνη, που είναι στην ουσία ο αρχαίος οικισμός της προγιαγιάς μου... Θυμάμαι έντονα την περιγραφή σου και τις μνήμες σου... τις έχω διαβάσει και μοιάζουν τόσο... όχι μόνο με εκείνη των δικών μου, αλλά και με άλλες που έχω κατά καιρούς αποτυπώσει... και το βέβαιο είναι ότι πατρίδα είναι η παιδική ηλικία... και πρέπει να κρατήσεις μέσα σου τις μνήμες αυτές να μεστώσουν, ώστε μετά να τις αποτυπώσεις στο χαρτί... με τα μαγικά σου χρώματα...
καλό βράδυ,
ΑΦΣ από τον ΑΦΣ!

ΥΓ> πάλι χρωστάω κέρασμα που άντεξες να διαβάσεις όλο το κατεβατό!
:)

Ανώνυμος είπε...

Νίκιπλε, αυτλη η σειρα με τα post - αναφορές είναι εξαιρετική (αναφέρομαι στα τελευταία 5), να τη συνεχίσεις όσο σου βγαίνει ..έτσι όπως σου βγαίνει και παράλληλα δες και τη λειτουργία τους σα σύνολο, αφού το βήμα που τα συνέχει είναι ευδιάκριτο και στη μορφή και στο περιεχόμενο.
Εννοώ ότι διαβάζοντας το παρόν ανέτρεξα σε κατι που μου είχε δημιουργηθεί στο προηγούμενο , αλλά δεν θα μπορούσε να αναδειχθεί τόσο καλά αν δεν διάβαζα αυτό.
Αναγνώστης ο αθηναίος

Ανώνυμος είπε...

βήμα=νήμα
Αναγνώστης ο αθηναίος

nikiplos είπε...

Αγαπητέ Αναγνώστη...

Σε ευχαριστώ για τα πολύ καλά και ενθαρρυντικά (επειδή ακριβώς προέρχονται από εσένα που είσαι πολύ προσεκτικός reviewer) λόγια... δεν ξέρω αν περνάει στο λόγο τον γραπτό κάτι συνεκτικό, εκείνο που είναι βέβαιο, είναι ότι η ματιά αυτών των ανθρώπων αλλά και η συμβολή του βίου τους επάνω μου είναι προφανής... ίσως το συνεκτικό στοιχείο να προέρχεται ακριβώς από αυτό... όπως και να έχει σε ευχαριστώ για τον κόπο σου να διαβάσεις όλο αυτό το κατεβατό... χρωστάω επίσης κέρασμα!
καλό βράδυ και καλή εβδομάδα!

ξωτικό είπε...

Δεν ξέρω αν φταίει που είναι το πιο "δικό" σου αλλά ...το μόνο σχόλιο είναι οι... σταλαγματιές που κύλισαν κι η αντάρα της ψυχής...

(καλά σου λέει ο αναγνώστης)

Πολύ βαθειά υπόκλιση !!!!



υγ. Έτσι εξηγούνται πολλά λοιπόν....τι σου είναι το γονίδιο :-))

ξωτικό είπε...

διαβάζοντας την μάγισσα λέω... αρνιά και λύκοι η ιστορία του κόσμου μας όλη.....

ξωτικό είπε...

Κάθε φορά που θα κατεβαίνω στην στάση ....Μυκάλης (πολύ συχνά δηλαδή)μια σκέψη θα φτερουγίζει για την ψυχή της .....

nikiplos είπε...


Αγαπητό Ξωτικό καλησπέρα...

Σε ευχαριστώ από καρδιάς για τα καλά σου λόγια... και την υπόκλιση... πιο πολύ για την συγκίνηση...
γονίδιο? χμ... μάλλον στάση ζωής περισσότερο... βέβαια κάποιο πιθανοκρατικό ρόλο θα έχει παίξει το γονίδιο στα χαρακτηριστικά μου δεν μπορεί...
πόσο όμορφα το είπες... αρνιά και λύκοι η ιστορία μας, από την αρχή έως το τέλος... πόση αλήθεια έχει αυτό...
σε ευχαριστώ για τη σκέψη που χαρίζεις όχι μόνο σε αυτήν, αλλά σε όλους όσους πέρασαν αυτά τα "στενά", αφήνοντας πίσω ποιός ξέρει τι μνήμες...
αλλά κυρίως την Πατρίδα τους... την παιδική τους ηλικία... τον κόσμο τους...
Σε ευχαριστώ πολύ για τις σκέψεις σου...

(το στενό της Μυκάλης, φαίνεται σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια στην 8η φωτογραφία αν κλικάρεις και μεγενθύνεις...)

Άστρια είπε...

Αγαπητέ Νίκηπλε,

Παρασύρθηκα διαβάζοντας την ιστορία απνευστί και συγκινήθηκα σε πολλές στιγμές της.

Είναι και κάποιες δικές μου μνήμες για έναν πολυαγαπημένο μου άνθρωπο, την αδελφή της γιαγιάς, που μου χάρισαν έναν διαφορετικό μοναδικό πλούτο...
Είναι τα βιβλία, αλλά και οι τόσες αληθινές ιστορίες που ήρθαν ασυναίσθητα δίπλα και που για ένα χρονικό διάστημα συστηματικά διάβασα: Περιγραφές σε πρώτο πρόσωπο, (με μια ιδιωματική γλώσσα, που περιείχε πολλές τουρκικές λέξεις) ανθρώπων που έζησαν τις μέρες του τρομακτικού διωγμού, αλλά και της επίσης τρομακτικής μετεγκατάστασής τους εδώ, σε μία όχι τόσο σπλαχνική μητέρα-πατρίδα ..
Τόσα δεινά, που δεν είναι εύκολο να μεταφέρει κανείς αλλά πολύ περισσότερο να τα νοιώσει. Γιατί είναι κι αυτά ανάμεσα σ' αυτά που κουβαλάει κανείς, και αληθινά, έχει δίκηο ο Πριηνεύς Βίας, είναι δικά του, όπως και όλα τα καλά του.

Και βέβαια φάνηκε ανάμεσα στις αράδες της ιστορίας, η μαγιά στο ζυμαράκι των ψυχών που φτιάχτηκαν από την φερέοικο και ακολούθησαν μετά. Εξ άλλου, ήτανε και καλή μαγέιρισσα:)

Καλό βράδυ
Καλή συνέχεια!

nikiplos είπε...

Αγαπητή Άστρια....

Είναι οι μνήμες και οι παρόμοιες, έως ίδιες μερικές φορές ιστορίες που συμπλέκουν τους ανθρώπους σε ένα μωσαϊκό, που ύστερα από χρόνια βιώνουμε ως κοινή ιστορία... Είναι εκείνα ακριβώς που κουβαλάμε σαν δικά μας μέσα μας... Ναι θέλω να πιστεύω πως κάτι από τη μαγιά αυτών των ανθρώπων την φέρω ακόμη μαζί μου... όχι μόνο εγώ σαν 'αποκλειστικός' αλλά όλοι μας... Και τώρα που έρχονται χρόνια που θα είναι δυσκολότερα από την ανέμελη 20ετία που περάσαμε πριν, θα πρέπει να ανατρέξουμε σε αυτούς τους ανθρώπους και στα δικά τους βιώματα ώστε να βρούμε μηχανισμούς εξωραϊστικούς για τους δικούς μας βίους... Κι όχι κατ' ευφημισμόν, αλλά ουσιαστικούς μηχανισμούς... αλλιώς η δυστυχία μας θα είναι μεγαλύτερη...

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΙΧΟΣ είπε...

Καλέ μου φίλε,
πόσες φορές διάβασα και ξαναδιάβασα ετούτη την ιστορία αδυνατόντας να βρω τα λόγια που θα μπορούσαν να εκφράσουν όλα μου τα συναισθήματα!
Η Έφη και όλοι οι άνθρωποι σαν την Έφη εκείνης της εποχής, σφυριλατήθηκαν σε συνθήκες έξω από κάθε φαντασία.
Αξεπέραστες δυνάμεις κρύβονταν μέσα τους.
Και ναί!
Εχεις δίκιο πως αν ανατρέξουμε σε αυτούς, θα βρούμε τρόπο να αντιδράσουμε σε αυτά που θα έρθουν.
Συνέχισε την αποτύπωση όσων σε διαμόρφωσαν σε αυτό που είσαι.
Σίγουρα, όποιος είναι σε θέση να τα καταλάβει, θα κερδίσει κάτι από την σοφία τους.
Την αγάπη μου.
Υ.Σ. πάει αρκετός καιρός που έχουμε αραιώσει τις επαφές μας.
Μα αυτό δεν είναι ικανό να απομακρύνει τις ψυχές μας.
Υπάρχει τρόπος να παραλάβεις μια ποιητική συλλογή που σου οφείλω εδώ και χρόνια;

nikiplos είπε...

Αγαπητέ Φίλε Επίκουρε...

Σε ευχαριστώ για τα καλά και προσήγορά σου λόγια. Πιστεύω ακράδαντα πως πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα και να (ξανα)ανακαλύψουμε πως είμαστε απόγονοι (όλοι μας όχι μόνο οι "απευθείας") εκείνων των ανθρώπων. Κατά συνέπεια κρύβουμε μέσα μας αστείρευτες δυνάμεις. Το πιστεύω ακράδαντα αυτό... αν δεν το πίστευα δεν θα έγραφα... για τη συλλογή θα στείλω email...
Για την "αραίωση" φίλε, γενικώς είμαι κάπως αραιός αυτήν την περίοδο... αναγκαστικά... όχι όμως απών...

Σε χαιρετώ!

Ανώνυμος είπε...

καλημέρα Νίκιπλε,

σημαντική η κατάθεση - αφήγηση για τη γιαγιά, προσεγμένο κείμενο, ωραία, συγκινητική ανάρτηση, μπράβο ;-))

nikiplos είπε...

Αγαπητή Ειρήνη, καλώς ώρισες!

Σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια... Οι αφηγήσεις από ότι φαίνεται είναι λίγο έως πολύ κοινές...
χαίρομαι γι' αυτό...
καλό βράδυ...
(πριν από λίγο γύρισα... :) )

Levina είπε...

Νιώθω πολύ λίγη να μιλήσω, ασήμαντη εμπρός στην δύναμη αυτής της ανθρώπινης ιστορίας και ξάφνου αναρωτιέμαι γιατί έχασαν τις μαγικές δυνάμεις τους οι άνθρωποι? Τι έγινε και φτώχυνε τόσο η ανθρώπινη ζωή, μιζέριασε, λέπτυνε σαν φύλλο χαρτιού και σκίζεται στο πρώτο του ανέμου φύσημα? Γιατί δεν υπάρχουν άντρες, γυναίκες, γροθιές , μάτια αστραφτερά, πνεύματα ελεύθερα?
Υπέροχη Γυναίκα η Έφη , μια γλυκιά ψυχή διάβασα μέσα από τα γραφόμενά σου, σφυρηλατημένη με σίδερο.
Την ζήλεψα.

Να είσαι καλά Νίκιπλε με την μοναδική γραφή σου !

nikiplos είπε...

Αγαπητή Levina Vil...

Είπες κάτι το βασικό στην όλη αφήγηση αυτών που ζούμε τούτες τις μέρες... δεν θα μπορούσα να το περιγράψω πιο δωρικά... Πράγματι, τι έγινε και έχασαν τις μαγικές τους δυνάμεις οι άνθρωποι? Κυρίως πως γίναμε έτσι νωθροί? Αφημένοι στο ρεύμα να μας παρασέρνει? Η ανθρώπινη ζωή φτώχυνε πολύ... μαζί της και οι ματιές μας στις ζωές των άλλων... από αδιάφορες έως φθονερές... μάτια καταθλιπτικά και πνεύματα χαλασμένα από τις "ουσίες" που μας δηλητηριάζουν γύρω μας... Και το κακό είναι ότι όλοι μας λίγο έως πολύ προερχόμαστε από μιαν "ΈΦη" στο άμεσο παρελθόν μας...
και ξέρεις, δεν με ενοχλεί τόσο η ανημπόρια μας, αλλά η αδιαφορία μας για τις ζωές των άλλων...

Σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια και για το πέρασμά σου από εδώ...
φιλιά

ξωτικό είπε...

Eγώ απλώς.... μόλις το είδα σε σκέφτηκα

http://members.viplus.com/view.ashx?message=e31205269O25962998O155291O25967805

και είπα να ρίξω μια μικρή φιλική σπρωξιά ;-)

Ανώνυμος είπε...

καλή εβδομάδα!!

nikiplos είπε...

Αγαπητό Ξωτικό, καλησπέρα...

Σε ευχαριστώ για το λίκνο... πραγματικά ενδιαφέρον...
(και για το ότι με σκέφτηκες... )
φιλιά

nikiplos είπε...

καλήσπέρα Αγαπητή Ειρήνη
(και πολυγραφότατη τούτες τις μέρες:) )
Να είσαι καλά και πάντα έτσι παραγωγική!
φιλιά!

andrik είπε...

Ωραιο blog!!
καλως σε βρηκα!!!!!!!!

nikiplos είπε...

Αγαπητέ andrik, καλώς ώρισες!
Και καλως βρεθήκαμε!

ΠανΚαπ είπε...

Αγαπητέ Νίκηπλε,

Το πρώτο σχόλιο μου, στο πολύ ωραίο blog σου, είναι ένα πεζότατο ερώτημα, γεωγραφικού ενδιαφέροντος.

Το χωριό που αναφέρεσαι είναι το Κελεμπέσι (Güllübahce); Αν δεν κάνω λάθος η εκκλησία της φωτογραφίας είναι ο Άγιος Νικόλαος του.

Χαμουτζης στην καταγωγή, μεγάλωσα με πρόσφυγες από τα Δωμάτια και το Κελεμπέσι, τόπους που από τις διηγήσεις τους θεωρώ και δικούς μου.

Καλή συνέχεια!

nikiplos είπε...

Αγαπητέ ΠανΚαπ, καλώς ώρισες!

Πράγματι το χωριό που αναφέρεται είναι το Κελεμπέσι (Güllübahce σήμερα). Η εκκλησία της φωτογραφίας είναι ο Άγιος Νικόλαος, εκκλησία που παντρεύτηκε η Έφη... Δυστυχώς εκεί που μεγάλωσε η Έφη και οι κατιόντες της δεν υπήρχε κανείς από εκείνα τα μέρη. Όλοι οι πρόσφυγες ήταν από τα βόρεια κοντά στη Βιθυνία ή το Άϊβαλί, έτσι δεν έχουμε σχέσεις με εντόπιους από εκείνα τα μέρη... Όχι ότι έχει σημασία βέβαια πλέον...
Σε ευχαριστώ που πέρασες!

fractal είπε...

Ρούφηξα καθε δευτερόλεπτο από τη ζωή της Εφης , έτσι οπως οι πρωτόγονοι επινα το αιμα του ταυρου για να παρουν την δύναμή του..
Να δυναμώσει η ψυχή μου, Νίκιπλος.
Σαν τιμιο ξύλο πρέπει να έχουμε ολοι πάνω μας, μια πνοή από την ψυχή της Έφης..
Τυχερός που ακούμπησες εστω και λιγο στο σταυρό της...

nikiplos είπε...

Αγαπημένο Fractal, δεν φαντάζεσαι πόση χαρά μου δίνει να διαβάζω σχόλιό σου... πραγματική χαρά... Και στ' αλήθεια ήμουν σίγουρος πως θα έγραφες κάτι τέτοιο... Σε τούτα τα δύσκολα χρόνια που έρχονται-και τα μηνύματα που παίρνω είναι από παντού-ανατέμνω στις ζωές εκείνων των άμεσων προγόνων μας για να βρω, ν' αντλήσω καρτερία και δύναμη... Να είσαι πάντα καλά, υγιής και δυνατή!

kapetanios είπε...

nikiple
Θαρρώ πως την ξαναζωντάνεψες _ για πάντα _την Εφη. Kαι στο εξής θα ορμηνεύει κατά πως πρέπει να ζουν όλους αυτούς που θα περνάει ο δρόμος τους από την αυλή της – εδώ, σε αυτό το σπιτικό που της έφταιξες με την αγάπη και την νοσταλγία σου

nikiplos είπε...

Captain, my Captain, έδωσες μιαν οπτική γωνία που δεν είχα. Σε ευχαριστώ για αυτά σου τα λόγια. Από την ιστορία έχω τεχνηέντως αποκρύψει ότι στην Πατρίδα της εκεί πίσω ήταν καλοστεκούμενη, με περιουσία και σχετικό πλούτο... όπερ έδει δείξαι...

Roadartist είπε...

Μακάρι να μπορούσε να διαβάσει αυτό το κείμενο σου, αν και λογικά θα ξέρει. Εμείς αγνοούμε πολλά δυστυχώς.
Καλό βράδυ, νασαι καλά.

nikiplos είπε...

Αγαπητή καλλιτέχνιδα, καλησπέρα... Δεν ξέρω αν μπορεί πλέον να διαβάσει... μπορεί μέσω εμού σίγουρα, αλλά οι μνήμες μας έχουν την τάση να εξωραΐζουν... Το βέβαιο είναι ότι θα με έπιανε λίγο στα Τούρκικα... :)

katerina είπε...

Καλήσπερα nikiple,
την θαύμασα την Εφη!τυχέρος κι εσυ που την γνώρισες
και εκείνη για το ωραίο αυτό κείμενο στην μνήμη της!

καλό βράδυ!
καλή συνέχεια!

nikiplos είπε...

Αγαπητή Κατερίνα, να είσαι καλά! Για μένα η μνήμη της έχει σημάδια, διαδρομές και οπτικές γωνίες... καλό βράδυ!

ξωτικό είπε...

Kαλή ανάσταση αγαπητότατε Νίκιπλε.
Όπως ακριβώς την ονειρεύεσαι !!!!

nikiplos είπε...

Αγαπημένο Ξωτικό, ζητώ συγνώμη για την πολύ καθυστερημένη απάντηση...

Σε ευχαριστώ θερμά για την πολύ όμορφη ευχή σου... τη ρούφηξα έγκαιρα σε καθεστώς πίεσης και ήταν σημαντική για μένα...

Να είσαι πάντα καλά!
φιλιά!